Ναι, όταν πήγα στο γυμνάσιο, ήταν η μεγάλη αλλαγή. Θυμάμαι ότι ένιωθα, στην πρώτη ή στη δεύτερη τάξη, κάπως ανήσυχη…Ξαφνικά πας στο γυμνάσιο και σε βάζουν σε μια ομάδα με πολύ περισσότερα παιδιά, που δεν έχεις ξαναδεί ποτέ πριν και βλέπεις ότι μερικά παιδιά έχουν ή φαίνονται να έχουν μεγαλώσει πολύ πιο γρήγορα από άλλα. Δηλαδή, δεν ξέρω, βάφονται ή φοράνε κάτι ρούχα, κι εσύ σκέφτεσαι : “Ωχ, Θεέ μου! Έχουν αρχίσει ήδη να ενδιαφέρονται για τέτοια πράγματα, πρέπει να τις προλάβω!»
Κορίτσι 17 ετών
(Coleman, J.C.,2013)
Βοηθητικοί παράγοντες στη μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο
Υποστηρικτικοί γονείς που λαμβάνουν υπόψη τη φάση της ήβης από την οποία διέρχονται οι έφηβοι (ορμονικές/σωματικές/ εγκεφαλικές/συναισθηματικές/ αλλαγές) και τις νέες στρεσογόνες συνθήκες που έχουν να διαχειριστούν (νέα μαθήματα, πολλοί καθηγητές, νέες κοινωνικές σχέσεις, μεγαλύτερες μαθησιακές προσδοκίες, εξετάσεις).
Συζήτηση γονέων-παιδιών για επίλυση αποριών σχετικά με το νέο περιβάλλον με τους γονείς να είναι όσο πιο ουδέτεροι γίνεται στις περιγραφές τους αποφεύγοντας τις βαρύγδουπες δηλώσεις και τη συναισθηματική υπερφόρτωση στον λόγο τους. Το παιδί πιθανόν να έχει άγχος, έκδηλο ή μη, οπότε ας είμαστε ήρεμοι στη συζήτηση χωρίς να το πανικοβάλουμε ως προς τις τεράστιες διαφορές του γυμνασίου από το δημοτικό, αλλά και χωρίς να του παρουσιάσουμε μία ονειρική εικόνα για το τι θα συναντήσει.
Ας ξαναγίνουμε μικροί για να θυμηθούμε τις δικές μας πρώτες μέρες στο γυμνάσιο. Μεγαλώνοντας, λησμονούμε τις καταστάσεις που βιώσαμε οι ίδιοι όταν βρισκόμασταν στη θέση του παιδιού μας. Ας προσπαθήσουμε να τις επαναφέρουμε στη μνήμη μας και να μοιραστούμε προσωπικά μας συναισθήματα από τη γνωριμία μας με το γυμνάσιο ή από μία άλλη συνθήκη της ζωής μας κατά την οποία ενταχθήκαμε σε ένα νέο περιβάλλον. Έτσι, το παιδί θα κατανοήσει πως τα πρωτόγνωρα βιώματα είναι για όλους περίεργα, ενώ παράλληλα θα πραγματοποιηθεί ένας ψυχικός συμπλησιασμός μεταξύ γονέα-παιδιού.
Ύπαρξη φίλων του παιδιού στο ίδιο μεταβατικό στάδιο, ώστε να αισθάνεται πως δεν είναι το μόνο που υφίσταται αυτή την αλλαγή και να ενδυναμώνεται ψυχικά.
Προετοιμασία των παιδιών από το περιβάλλον του δημοτικού σχολείου. Πέρα από την οικογένεια, ποιος ο καταλληλότερος φορέας αν όχι το σχολείο, για να προετοιμάσει το παιδί διαμοιράζοντάς του πληροφορίες και υποστηρίζοντάς το συναισθηματικά πριν το πέρασμα στο γυμνάσιο; Το δημοτικό σχολείο ως ένα οικείο, επί πολλά έτη, περιβάλλον για το παιδί θα μπορούσε να οργανώσει ομιλίες και παρουσιάσεις σε συνεργασία με ψυχολόγους και καθηγητές, με θέμα τη σχολική ζωή στο γυμνάσιο. Επιπλέον, οι δάσκαλοι θα μπορούσαν να αφιερώσουν λίγες ώρες ανάγνωσης κειμένων/ιστοριών στην τάξη στις οποίες πρωταγωνιστούν παιδιά που βιώνουν αυτή τη μετάβαση.
Αποφυγή συχνών συζητήσεων σχετικά με το γυμνάσιο, πέραν των βασικών συνομιλιών που θα έχουν προηγηθεί σχετικά με την ενημέρωση του παιδιού και την επίλυση αποριών που πιθανόν να επιθυμεί να υποβάλει. Κατά τ’άλλα, ας το αφήσουμε να μας προσεγγίσει εκείνο, όποτε έχει την ανάγκη για περαιτέρω συζήτηση. Είναι σημαντικό επίσης, πριν το βίωμα της μετάβασης και προτού ο κόσμος του γυμνασίου μονοπωλήσει το ενδιαφέρον, να έχει νιώσει περήφανο για την ολοκλήρωση του μαθητικού κύκλου στο δημοτικό και να έχει απολαύσει ξέγνοιαστο τις καλοκαιρινές του διακοπές.
Επίσκεψη στον χώρο του γυμνασίου πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς για να επιτευχθεί μία πρώτη γνωριμία και εξοικείωση με το περιβάλλον.
Σταδιακή επαναφορά στο ωράριο ύπνου μετά τις διακοπές, ώστε το παιδί να ενταχθεί ομαλά στην καθημερινότητα. Περίπου 10 ημέρες πριν την έναρξη της νέας χρονιάς είναι σημαντικό το παιδί να κοιμάται νωρίς και να ξυπνά κάθε μέρα λίγο νωρίτερα από το καθιερωμένο, προκειμένου να καταφέρει τις πρώτες σχολικές ημέρες να ξυπνήσει με άνεση και όσο το δυνατόν λιγότερη δυσαρέσκεια.
Οργάνωση χώρου μελέτης και λήψη βασικού σχολικού εξοπλισμού. Ας προτρέψουμε το παιδί να προετοιμάσει το γραφείο του επιλέγοντας να τοποθετήσει σε αυτό τα αγαπημένα του σχολικά σύνεργα. Επίσης, μία όμορφη πρωτοβουλία θα ήταν η πραγματοποίηση μικρών (ή και μεγάλων) αλλαγών στον χώρο του δωματίου, βάσει του προσωπικού γούστου του παιδιού, ώστε να αισθάνεται ευχάριστα εκεί που μελετά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Coleman, J.C., (2013). Η ψυχολογία της εφηβικής ηλικίας. Επιμέλεια : Ηλίας Μπεζεβέγκης. Εκδόσεις Gutenberg