Διαγωνίσματα : ευκαιρία για επανάληψη ή στρεσογόνος διαδικασία βαθμοθηρίας;

Γλυκόπικρη η γεύση που αφήνει αυτή η προ των χριστουγεννιάτικων διακοπών περίοδος στους μαθητές… Από τη μία, αυξημένη η αδημονία τους για το εορταστικό κλίμα, από την άλλη, πυρετώδεις οι ρυθμοί για την προετοιμασία των διαγωνισμάτων! Ανακεφαλαιώσεις, επαναλήψεις, ασκήσεις εμπέδωσης… σωρηδόν! Και το άγχος συσσωρεύεται και η πίεση τους ωθεί να ευχηθούν να φτάσουν πιο γρήγορα τα Χριστούγεννα, σαν από μηχανής θεός, για να τους ανακουφίσουν.

Κάπου εδώ, μπαίνει μία παύση και συλλογίζεσαι…Ποια η σημασία και η βαρύτητα ενός διαγωνίσματος; Λειτουργεί ως κίνητρο για μια εποικοδομητική επανάληψη, η οποία θεωρείται μήτηρ μαθήσεως; Ή αντ’αυτού, παίρνει τη μορφή βαθμοθηρικής διαδικασίας που καταπλακώνει τους εξεταζόμενους με αρνητικά συναισθήματα;

Η λέξη διαγώνισμα προέρχεται από την πρόθεση διά και το ρήμα αγωνίζομαι=αμιλλώμαι, φέροντας την έννοια του συναγωνισμού, της άμιλλας. Πρόκειται δηλαδή, για μια διαδικασία που σου παρέχει κίνητρο να προσπαθήσεις για το βέλτιστο, να θέσεις έναν προσωπικό στόχο και να αποδώσεις τα μέγιστα, αποκτώντας στο τέλος μια αίσθηση προσωπικής ικανοποίησης που απορρέει από την προσπάθεια που κατέβαλες.

Το αποτέλεσμα που θα λάβεις ίσως σε ικανοποιήσει, ίσως και όχι. Θα σου παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον βαθμό στον οποίο απέδωσε ο προσωπικός σου μόχθος. Μπορεί όμως, το αποτέλεσμα της προσπάθειας να αποτυπωθεί σε ένα νούμερο;  Σε ποιο βαθμό τα παιδιά έχουν διδαχθεί να «αγνοούν» τη βαθμολογία και να εστιάζουν στην ποιότητα των απαντήσεών τους, όπου και βρίσκεται η πραγματική ουσία; Ο βαθμός θα δώσει μία τυπική ενημέρωση· οι σωστές απαντήσεις όμως, θα πληροφορήσουν για τα σημεία που έχουν πιθανώς κατακτηθεί, ενώ οι λανθασμένες απαντήσεις θα σημάνουν το καμπανάκι για τα σημεία που χρήζουν περαιτέρω εξάσκησης.

Ανάθεση συνθετικών ή διαθεματικών δημιουργικών εργασιών σε ατομικό ή ομαδικό πλαίσιο:  Πρόκειται για εργασίες που εμπλέκουν τους μαθητές σε μία φάση αναζήτησης και εξερεύνησης, αφού καλούνται να συγκεντρώσουν πληροφορίες πάνω σε ένα ζητούμενο θέμα, να αξιολογήσουν την ποιότητα των πληροφοριών που εντόπισαν, να συσχετίσουν δεδομένα από διάφορες πηγές, και τέλος, να προχωρήσουν σε σύνθεση των δεδομένων, με στόχο τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης απάντησης.

Παρουσιάσεις ατομικών ή ομαδικών εργασιών : Οι μαθητές αφού έχουν εργαστεί και καταλήξει στη σύνθεση της απάντησής τους, προχωρούν στην παρουσίασή της προβάλλοντας τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει, υποστηρίζοντας τις απόψεις τους με επιχειρήματα και ενημερώνοντας για τον τρόπο σκέψης και μεθοδολογίας τους. Εξοικειώνονται με αυτόν τον τρόπο, με τεχνολογικά προγράμματα δημιουργώντας το δικό τους project και μαθαίνουν να παρουσιάζουν δημόσια τις απόψεις τους.

Διαγωνισμοί στην τάξη : Ο διδάσκων αναθέτει στους μαθητές τη μελέτη κάποιας διδακτικής ενότητας πάνω στην οποία θα πραγματοποιηθεί διαγωνισμός στην τάξη. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες, εφοδιάζονται με ορισμένα ερωτήματα και έχουν συγκεκριμένο χρονικό όριο στη διάθεσή τους για να ετοιμάσουν τις απαντήσεις τους. Ο διδάσκων εποπτεύει τη διαδικασία, ώστε να διασφαλίσει τη συμμετοχή όλων των παιδιών ανά ομάδα στο χτίσιμο των απαντήσεων και να δημιουργηθεί κλίμα ομαδοσυνεργατικότητας. Ο διαγωνισμός αποκτά τη μορφή παιχνιδιού και η νικητήρια ομάδα λαμβάνει κάποια ξεχωριστή επιβράβευση.

Χρήση εκπαιδευτικών βίντεο : Ο παραδοσιακός τρόπος μελέτης από τους μαθητές γίνεται μέσω ανάγνωσης του σχολικού εγχειριδίου ή επιπρόσθετων γραπτών σημειώσεων.  Εντούτοις, θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρον εάν ο εκπαιδευτικός παρείχε στους μαθητές υλικό σε ηλεκτρονική μορφή που να βασίζεται σε οπτικοακουστικά ερεθίσματα για να προσελκύσει το ενδιαφέρον τους, αλλά και να δύνανται να κατανοούν πιο εύκολα το γνωστικό αντικείμενο. Ύστερα από την παρακολούθηση ενός ή περισσότερων βίντεο, υποβάλλονται στην τάξη ερωτήματα από τον διδάσκοντα σχετικά με το περιεχόμενό τους, τα οποία μπορούν να απαντηθούν γραπτώς ή προφορικώς από τους μαθητές ή και να αποτελέσουν αφορμή μιας εποικοδομητικής συζήτησης.